Errepublikaren aurkako golpe militarrak oihartzun zabala izan zuen Europa osoan. Ordurako faxismoaren zantzuak nabarmenak ziren gizartean. Langileria zein alderdi ezkertiarrak alertan zeuden balizko matxinadengatik.
30. hamarkadako bigarren erdian, testuinguru politikoa gaiztotua zegoen. Faxismoarekiko beldurrak Europako esparru politikoa tenkatu zuen. Bidasoa ibaiaren bi aldeetako gobernuen ahultasun zurrumurruak nabarmenak ziren. Hegoaldean, golpe militar susmoak zabalduz joan ziren, “espainiar Errepublikak onartzen zuen lizunkeria zuzentzeko”, nahiz eta eskuindarrek arrakastarik ez izan hauteskundeetan.
Iparraldeko gobernu sozialistaren egoera politikoa ere delikatua zen. Gogortasunez presioa eragiten zuten alderdi frantses eskuindarrek. Ibarnegaray eta Coral bezalako hautetsiek presio politiko eta sozial nabarmena sustatzen zuten. Gogor harrotzen ziren gustukoen zituzten aurkarien aurrean: judutarrak, masoiak eta parlamentarismoa. Nahiz eta Léon Blumek jatorri burgesa izan, eskuindarrek klasea traizionatu izana leporatu zioten. Fronte Popularraren garaipena “miseriaren gaineko garaipena” izendatu zuten, 40 orduen legea, opor ordainduak, soldaten gorakada eta eskubide sindikalak ekarri zituelako. Espainiako errepublikaren aurka baliatzen zen lexiko berdina.
Golpe militarra 1936ko uztailak 18an gauzatu zen, Lapize auzoko jaietan, egunerokotasuna betiko aldatuz. Gerra Berako errepidetik iritsi zen Irunera. Ondorioz, alderdi ezkertiar eta abertzaleek erresistentziaren antolaketa martxan jarri zuten.
Zaila izan zen antolaketa. Aurreko egunean beharginak izan zirenak militar zirkunstantzial bihurtu ziren, eskopetak hartuaz edo barrikada eta lubakiak eraikiz, garaiko legezkotasun politikoa defendatzeko.