Von Moltke enbaxadore naziaren gorpuzkien itzulera
Apendizitisak jota hil zen Alemania naziaren enbaxadorea, 1943an. Gorpuzkien aberriratzean, trenak Donostia, Irun eta Hendaian geldialdiak egin eta bertako faxistek ohoreak eskaini zituzten.

1942an izendatu zuten Hans-Adolf Von Moltke Alemania naziaren madrileko enbaxadore. Ebehard Von Stohrer enbaxadorearen “epeltasuna”  eta Moltkeren fidagarritasunak bultzatu zuen kargu aldaketa. Hala ere, hiru hilabetez egon zen soilik karguan. 1943ko martxoak 22an hil zen, apendizitisak jota.

Estatu espainiarrean egondako tartean, itunpeko akordioa sinatu zuen frankismoarekin. Aliatuek Espainia erasotuz gero, III. Reich-arekin batera borrokan hasteko konpromisoa lortu zuen. Trukean, Alemaniako armamentu militarra jasoko zuten espainiarrek. 

Gorpuzkien aberriratzea

Martxoak 26ko goizeko zortzietan iritsi zen Von Moltkeren gorpuzkiak zeramatzan trena Donostiara. Segizioaren parte ziren Von der Schulenburg, hileta elizkizunak antolatzeko ordezkaria; Tesmann, Espainiako alderdi Nazionalsozialistaren burua; eta familia.

Donostian, gobernadore zibila eta “mugimenduaren buru probintzialak” artatu zuen Madrildik iritsitako trena. Bertan zeuden ere, hiriko alkate eta zinegotziak, Bilbo eta Donostiako kontsul alemanak, Gipuzkoako alderdi nazionalsozialistaren burua, edota eskola alemaneko zuzendari, irakasle eta ikasleak, besteak beste.

Trena iritsi zenean, bat egin zuten segizioko kide eta geltokian bertaratuek. Hilkutxari hainbat lore-koro jarri eta Irunerantz jo zuen trenak “Mi buen camarada” doinupean. Segizioarekin bat egin zuten Donostia eta Bilboko kontsul alemanek. 

Ohore militarrak Irunen

Azken agurra egiteko, militar frankista gehiago batu ziren Irungo tren geltokian. Trenari harrera egin zioten Bidasoako gobernadore militarrak, mugako buru zen teniente koronela, komandantzia militarreko langileak, Aguirreche buru zuen Irungo Udala, Hondarribiako Alkatea eta hainbat zinegotzi zein eskualdeko hierarkia naziaren kideak. 

24. infanteria-erregimentuak, armak aurkeztuz eta hainbat pieza interpretatuz, ohoreak aurkeztu zizkion hildakoari. Von der Shulenburg mandatariak bertako unitatea ikuskatzera gonbidatu zuten.  

Irungo Udalak eta Irungo alderdi nazionalsozialistak lore-koro bana jarri zuten hil-kotxean. Trena irten zelarik, Alemaniako ereserkia jo zuen bandak.  

Hendaia arteko bidaia

Madrildik irten zen trenaren ibilbidea Hendaian bukatu zen. Bertan, okupatzaile naziek botere erakustaldia antolatu zuten, bost sd kfz 232 tanketa eta hamalau sd kfz 222 tanke kaleratuz. Agur militarrekin hasi zen bidaiaren bukaera. Naziek Irungo gobernadore militarra eta, Julio Ortega, komandantziako burua ikuskatzera gonbidatu zituzten. 

Trena geltokira iritsi zenean, lore-koroa guztiak eta hil-kutxa atera zuten. Bertan ikus daitezke Von Moltke enbaxadorearen alarguna, semea eta Mierbach kondea, hildakoaren ezkonanaia. Autoz jarraitu zuten Madrilen hasitako bidaia.

Iturriak

  • Kutxateka.eus (CC – BY – NC lizentziapeko argazkiak).
  • ABC Madrid 1943 – 03 – 27 (11. orrialdea).
  • Unidad 1943 – 03 – 26 (4. orrialdea).